Nuctenea umbratica, kołosz szczelinowy
(Clerck, 1758)
Nazwa: Nuctenea umbratica, kołosz szczelinowy
Rodzina: Araneidae
Wygląd
Bardzo duży, masywny, skórzasty, osiągający zwykle 13-16mm długości pająk, ciężarne samice często więcej; grzbietobrzusznie spłaszczony (kompaktowy kształt ciała – ułatwia chowanie się m.in. W pęknięciach i szczelinach drewna, murów – stąd nazwa). Odwłok: skórzasty, zwężający się ku tyłowi (choć cecha ta zaciera się przy wyjątkowo najedzonych osobnikach); ciemny, szaro-brązowy do niemal czarnego z wyraźnym rysunkiem liścia dębu.
Głowotułów: ciemny, niemal czarny, owłosiony; charakterystyczny kształt (bardzo wyraźnie wydzielona cześć „głowowa” – wzgórek oczny).
Odnóża: pierwszej pary bardzo długie, 2 pary nieco krótsze, 3 pary najkrótsze, 4 pary nieco krótsze od 2 pary (char. dla rodziny Araneidae); masywne, kolczaste (grube włoski), wyraźnie pręgowane; składane w specyficzny sposób.
Samiec wyraźnie mniejszy od samicy ale wyjątkowo z długimi odnóżami.
Występowanie i biotop
Europa; w Polsce występuje na terenie całego kraju. Spotykany przede wszystkim wokół domów, budynków gospodarczych, na zewnętrznych elewacjach, na płotach, w ogrodach itp. Wszędzie bardzo liczny. Niekiedy także w domach, jednak najczęściej są to osobniki „zagubione” – nie tworzą sieci. Także w lasach, parkach. Pod odstającą korą, w szczelinach drzew, między deskami itp.
Biologia
Rozwój trwa ok. 2 lat. (jednocześnie spotyka się zarówno młode, podrostki, jak i dorosłe kołosze). Zimuje w domach, budynkach gospodarczych, pęknięciach drzew itp. Pora godowa przypada na późną wiosnę/lato. Samce wyszukują sieci samic. Latem samica składa nawet kilka żółtych, char. (strzępiastych, kulistych) kokonów, z których po krótkim czasie (2 do 3 tygodni) wylęgają się młode.
Aktywny jedynie o zmierzchu i nocą.
Tworzy koliste sieci łowne, zwykle jednak nieregularne, „wyraźnie ekscentryczne”, na których środku czatuje nocą na przelatujące owady, przede wszystkim ćmy. Sieci umieszczone są na różnych wysokościach (nierzadko na najwyższych możliwych elementach domów). W ciągu dnia zawsze siedzi w ukryciu, do którego prowadzi nić sygnalizacyjna ze środka sieci.
Hodowla
Gatunek świetnie nadaje się do hodowli w domu, nie wymaga wielkich pomieszczeń, praktycznie nie ma żadnych wymagań temperaturowych czy wilgotnościowych. Pojemnik z kołoszem można trzymać np. na balkonie czy tarasie. Należy jednak zapewnić mu odpowiednie zaciemnienie nocą i wieczorami.
Bardzo żarłoczny – niekiedy łapie zdobycz aktywnie, bez użycia sieci.
Bardzo podobny gatunek, który został zanotowany w Polsce to:
Nuctenea silvicultrix (C.L. Koch, 1835)
Tekst pochodzi z arachnea.org. Więcej informacji w stopce.
Liczba wyświetleń: 5