Ptaszniki zamieszkują wiele środowisk, znacznie różniących się od siebie, np. górne piętra lasu deszczowego na Sri Lance, suche sawanny Afryki lub skaliste pustynie Meksyku. Każdy gatunek przystosował się na drodze ewolucji do konkretnych warunków. Z tego wynika, że konkretny gatunek ma swoje minimalne wymagania, prawdopodobnie różniące się od wymagań innych gatunków. Jednak gatunki spotykane w tych samych lokalizacjach (lub podobnych środowiskach) mają wiele podobnych potrzeb.
Najważniejszymi czynnikami na jakie trzeba zwrócić uwagę dla zapewnienia odpowiednich warunków życiowych są : rodzaj pomieszczenia w którym mieszkają, rodzaj podłoża, obecność kryjówek, odpowiednia wilgotność! i temperatura!, oświetlenie (a w zasadzie jego brak), dostępność wody! oraz pożywienia.
Podkreślam tutaj trzy najważniejsze czynniki : odpowiednia temperatura, woda do picia i związana z nią odpowiednia wilgotność. Mając zapewnione te czynniki pająk może przetrwać bardzo długi okres czasu, jednak reszta jest ważna zarówno dla jego zdrowia jak i dla komfortu psychicznego.
Ważną sprawą jest to że ptaszniki ani nie potrzebują ani nie lubią jasnego światła. Ich terrarium powinno być ustawione w zaciemnionym miejscu, tak aby nigdy nie padały na nie promienie słoneczne. Jest to bardzo ważne dlatego, że wystawienie ptasznika na bezpośrednie działanie promieni słonecznych spowodowałoby jego śmierć przez odwodnienie (wysuszenie).
Zwróć uwagę aby terrarium było poza zasięgiem małych dzieci, a jeśli jest małe także psów i kotów. W przypadku zrzucenia terrarium, oprócz bałaganu i potencjalnych obrażeń dziecka lub innego rozrabiaki, może się okazać że zginie pająk. Niewykluczona jest też opcja, że gdzieś po Twoim domu będzie biegał ptasznik, który niekoniecznie ucieszy swoim widokiem resztę domowników…
O tym, jak dobrać dom dla ptasznika W warunkach hodowlanych wymagane jest aby ptaszniki były w zamkniętych pojemnikach. Jest to równie ważne ze względu na bezpieczeństwo zwierzęcia jak i Twój komfort psychiczny ;).
Mimo iż ptaszniki często żyją w grupach, zwanych koloniami, to są zwierzętami nie posiadającymi zachowań socjalnych (poza rodzajami Avicularia oraz Poecilotheria, u których to też nie do końca jest prawdą). Są kanibalami, przez co muszą być trzymane pojedynczo – jeden osobnik na jedno terrarium. Nawet kiedy pokarm byłby dostępny w obfitych ilościach istnieje bardzo duża szansa że słabszy okaz zostałby zjedzony przez silniejszego.
Terraria dla ptaszników można rozróżniać na wiele sposobów. Najważniejszym z nich jest podział ze względu na sposób życia pająka mającego w nim zamieszkać. Wyróżniamy trzy typy ptaszników, dla których potrzebne są inne terraria :
– Ptaszniki naziemne – żyjące na ziemi lub pod jej powierzchnią, dzielimy je na :
(1) Ptaszniki adaptujące norki – adaptujące jako kryjówkę elementy otoczenia, czasami kopiące norki.
(2) Ptaszniki kopiące norki – kopiące własne kryjówki.
– (3) Ptaszniki nadrzewne – żyjące na pionowych powierzchniach.
Terrarium może być bez dodatkowego wystroju (tzw. proste), w którym jest tylko podłoże, kryjówka oraz pojemnik na wodę. Może być ozdobne (naturalistyczne) z kawałkami kory, mchem lub innymi roślinami oraz innymi dekoracjami.
Większość gatunków może być trzymana w małych pojemnikach bez kryjówki. Małe wymiary terrarium sprawiają że pająk czuje się jak w swojej kryjówce, dlatego nie jest potrzebny dodatkowy element, w którym mógłby się schować. Takie terrarium powinno stać w miejscu gdzie jego mieszkaniec nie będzie niepokojony. Jeśli nie ma możliwości takiego ustawienia terrarium, należy udostępnić pająkowi jakąś kryjówkę aby mógł się do niej schować gdy będzie miał taką potrzebę.
Jako pojemnika na terrarium można używać niemal każdego typu pojemników które można tak zamknąć, aby nie wydostał się z niego pająk ani jego pokarm. Tu uwaga : sporo pająków 'uczy’ się otwierać różne pojemniki a jeszcze więcej tego próbuje, z tego powodu unikaj tych ze słabo trzymającymi zamknięciami. W przypadku takich pojemników należy wykonać bezpieczne, mocno trzymające zamki. Jeśli z jakichś przyczyn jest to niewykonalne można zabezpieczyć zamknięcie, np. opasając gumką recepturką, przyklejając taśmą klejącą, obwiązując sznurkiem. Ewentualnie można obciążyć jakimś przedmiotem, co jest jednak ryzykowne, gdyż obciążenie może zostać podniesione lub strącone przez kogoś lub coś.
Pojemnikiem mogą być np.:
- szklane i plastikowe terraria
- szklane akwaria
- słoiki
- plastikowe pudełka (różnego typu)
- plastikowe butelkiPamiętaj o tym, że jeśli chcesz wykorzystać pojemnik, w którym 'coś’ było przetrzymywane, należy go bardzo dokładnie wymyć używając płynu do mycia naczyń lub czegoś bardziej wyspecjalizowanego, po czym trzeba dokładnie wypłukać, nawet kilkakrotnie, aby pozostałe chemikalia nie zaszkodziły jego przyszłemu mieszkańcowi.Wymiary pojemnika Terrarium przeznaczone dla ptaszników naziemnych powinno być takich rozmiarów aby :- Szerokość była co najmniej półtorej długości rozstawu nóg pająka.
– Długość półtora raza taka jak szerokość.
– Wysokość nie musi, a nawet nie powinna być duża. Wystarczy aby pająk mógł bez problemu przekręcić się na 'plecy’ i zpowrotem podczas zrzucania wylinki. Wyższe terraria stanowią zagrożenie dla pająka. Czasami będzie się on wspinał na ścianki a ponieważ ptaszniki naziemne są dość ciężkie i niezdarne jeśli chodzi o wspinaczkę, istnieje duże prawdopodobieństwo że spadnie. A każdy taki upadek jest groźny, zwłaszcza dla jego dużego, delikatnego odwłoka. Im z większej wysokości spadnie, tym większe ryzyko że stanie mu się krzywda.Dla większości dorosłych ptaszników naziemnych wystarczające będzie terrarium o wymiarach 20/30/20 cm (Szer./Dł./Wys.). Dla większych gatunków, takich jak Theraphosa blondi czy Lasiodora parahybana powinno być odpowiednio większe, np. 30/40/25 cm. Dla tych mniejszych, np. Cyclosternum fasciatum wystarczy 15/25/15, a dla tych najmniejszych, jak Holothele incei czy Cyriocosmus leetzi może być jeszcze mniejsze, np. 10/15/10 cm.Przy doborze wysokości należy wziąć pod uwagę czy pająk kopie norki (lub czy chcesz mu na to pozwolić), czy też nie. Jeśli kopie to wysokość należy odpowiednio zmodyfikować. Przyjmijmy, że wysokość terrarium, mierzona od górnej powierzchni podłoża do sufitu terrarium, powinna wynosić dla mniejszych gatunków ptaszników 7-12 cm, a dla tych średniej wielkości i większych 17-22 cm. Do tej wielkości dodaj 3 cm warstwy podłoża a otrzymasz potrzebną wysokość terrarium. W przypadku gdy pająk ma mieć możliwość kopania norki, grubość podłoża powinna być odpowiednio większa i uwzględniona w wysokości terrarium.Ptaszniki żyjące na drzewach oraz innych pionowych powierzchniach potrzebują wysokich pojemników. Powierzchnia pozioma ma tu mniejsze znaczenie niż pionowa, jednak szerokość i długość muszą być takie aby pająk miał możliwość swobodnego obrotu a także poszczególne ściany miały wystarczającą powierzchnię.
Dla większości dorosłych ptaszników nadrzewnych wystarczy terrarium o wymiarach 20/20/25 cm (Szer./Dł./Wys.). Dla większych gatunków z rodzaju Poecilotheria powinno być większe, około 25/25/35 cm. Dla tych mniejszych, jak chociażby Avicularia minatrix czy Tapinauchenius plumipes wystarczy terrarium wielkości 15/15/20 cm.
Istotną sprawą przy wyborze pojemnika na terrarium jest dostosowanie jego rozmiarów do wielkości pająka. Podczas gdy podrośnięte, większe oraz dorosłe osobniki trzyma się w różnych, odpowiedniej wielkości pojemnikach, małe młode często są trzymane w plastikowych kapsułkach od filmów fotograficznych. W miarę jak pająk rośnie powinien być przenoszony do odpowiednio większego pojemnika, takiego który nie będzie zbyt ciasny gdy jego mieszkaniec przejdzie w nim kolejną wylinkę, czyli będzie większy niż w momencie gdy się do niego wprowadzał.
Ponieważ w naturze ptaszniki prawie cały czas spędzają w swoich kryjówkach, większość z nich nie potrzebuje wiele miejsca. W zbyt przestronnym, prostym terrarium bez kryjówek nie czułyby się zbyt bezpiecznie i szukałyby schronienia. Inną niedogodnością w wielkim pojemniku są kłopoty przy karmieniu. Pająk ma dużo mniejszą szansę złapać swoją ofiarę. Jest to szczególnie ważne w terrariach naturalistycznych, gdzie potencjalna ofiara ma wiele zakamarków i kryjówek do schowania się. Także młode ptaszniki w zbyt dużych pojemnikach mogą mieć kłopoty ze złapaniem pokarmu.
Pragnę zaznaczyć, iż mimo że często pająki są trzymane w pojemnikach mniejszych niż to wynika z powyższych zaleceń, wbrew opinii wielu osób nie jest to dla nich uciążliwe. To dlatego, że większość życia spędzają w swoich kryjówkach, i właśnie jako taką kryjówkę traktują niezbyt przestronny pojemnik bez wystroju. Oczywiście nie można przesadzać w żadną stronę, również miniaturyzacji, pająk musi mieć możliwość swobodnego ruchu.
Jeśli chcesz urządzić terrarium naśladujące środowisko naturalne, jego wymiary mogą być trochę większe od proponowanych powyżej, jednak i w pojemnikach o podanych wymiarach można pokusić się o naturalistyczny wystrój, ważny jest dobry pomysł i rozplanowanie przestrzenne wykorzystywanych elementów.
Wentylacja Zawsze musi być zapewniona wymiana powietrza w terrarium. Wysoka wilgotność sprzyja rozwojowi pleśni i innych grzybów na substancjach organicznych, takich jak resztki pokarmu, części roślin, fekalia ptasznika, czasem nawet na samym pająku. Stwarza także odpowiednie warunki do rozwoju roztoczy. Jeśli powietrze o wysokiej wilgotności jest dodatkowo w stagnacji, bez częściowej choćby wymiany, wtedy rozwój tych organizmów jest pewny a zdrowie i życie pająka jest bardzo zagrożone.
Otwory wentylacyjne są wykonywane w różny sposób, zależnie od materiału z jakiego jest wykonane terrarium. Zazwyczaj są to małe dziurki lub większe otwory z wklejoną w nie siatką. Dziurki przebite, przewiercone bądź też przepalone stosuje się w pojemnikach plastikowych, metalowych lub drewnianych. Siatkę, metalową lub plastikową, wkleja się zazwyczaj w szklanych terrariach i pokrywach na akwarium, czasami także w pozostałych pojemnikach. Ważne jest aby dziurki oraz oczka siatki były na tyle małe, aby nie przeszedł przez nie ani pająk ani jego pokarm.
Dziurki przebijam lub przepalam zazwyczaj na bocznych ściankach pojemników plastikowych, w małej odległości pod dolną krawędzią pokrywy lub też niżej. Czasem robię je dodatkowo w pokrywie, wyjątkiem są kapsułki po filmach fotograficznych oraz słoiki, w których zawsze robię je w pokrywce. Jeśli w jakimś terrarium otwory znajdują się tylko w pokrywie, pamiętaj żeby nie stawiać na nim innych pojemników. Przebijając dziurki w metalowej pokrywce słoika pamiętaj aby ostre krawędzie wystawały na zewnątrz – ryzyko zranienia się pająka nie jest duże, ale zawsze istnieje.
Otwory wentylacyjne, w które jest wklejona siatka, zazwyczaj umieszczam na suficie/pokrywie terrarium. Przeważnie są to szczeliny w szklanej konstrukcji, w które wkleja się silikonem siateczkę o drobnych oczkach. Czasem są to wycięcia w plastikowym pojemniku. Jeśli używam metalowej siateczki i ścianki pojemnika są z odpowiedniego plastiku o wystarczającej grubości, to wtapiam brzegi siatki w plastik. W tym celu używam gorącej lutownicy i wtapiam siatkę wzdłuż jej krawędzi. Zarówno przyklejana jak i wtapiana siateczka, powinna być odpowiednio większa niż wymiary otworu, po to aby dobrze się trzymała, np. po 1 cm w każdą stronę więcej.
Dobra wentylacja jest szczególnie istotna przy ptasznikach nadrzewnych a także innych wymagających dużej wilgotności. Z tego względu musi być zapewniona większa objętość wymienianego powietrza. Uzyskać ją możesz dzięki dwóm otworom wentylacyjnym. Pierwszy znajduje się na bocznej ścianie pojemnika, powyżej planowanego poziomu powierzchni podłoża. Drugi na suficie terrarium. Dokładne rozmieszczenie oraz zaplanowanie wielkości tych otworów jest zależne od wymiarów terrarium, warunków w jakich będzie stało, warunków jakie powinny w nim panować, a także wiedzy na ten temat oraz umiejętności osoby wykonującej to terrarium.
Więcej o związku wentylacji i wilgotności znajdziesz w sekcji Wilgotność poniżej.
Podłoże
O podłożu słów kilka Podłoże odgrywa ważną rolę w życiu ptaszników. Przede wszystkim pomaga w utrzymywaniu wilgotności na odpowiednim poziomie. Różne rodzaje podłoża magazynują i uwalniają wodę w różnym stopniu i zakresie, z tego powodu nie wszystkie nadają się do każdego rodzaju biotopu jaki chcemy zasymulować.
Inną bardzo istotną funkcją podłoża jest wykorzystanie go przez pająki do budowy kryjówki. Gatunki naziemne przearanżowują je przenosząc i układając według własnego gustu i potrzeb, kopią w nim norki. Czasem wrzucają je do wody jakby chciały tym podwyższyć wilgotność. Nadrzewne pająki często maskują swe pajęczynowe kryjówki przyklejając do nich kawałki podłoża.
Nie istnieje idealne podłoże o uniwersalnym zastosowaniu. Podczas gdy jedne sprawdzają się w prostym terrarium z popularnym ptasznikiem to inne będą potrzebne dla gatunków głęboko kopiących a jeszcze inne dla tych wymagających wyższej wilgotności. Jednak jest kilka najlepiej się sprawdzających. Także kilka, których stosowanie nie jest polecane. Każdy może mieć swoje typy, zdania na ten temat są bardzo różne i między innymi dlatego jest wiele dyskusji na temat tego „najlepszego”.
Dobrym podłożem jest torf, jego wadą jest 'pylenie’. Niezłe jest włókno kokosowe, chociaż zbyt łatwo przesycha. Można także używać vermikulitu (rożnej wielkości kawałeczki miki), jest on bakteriostatyczny i dobrze 'trzyma’ wilgotność. Vermikulitu można także dodawać do torfu lub innego medium, i właśnie tak najczęściej jest wykorzystywany. Stosuje się także, jako dodatki, liście – najlepiej bukowe oraz dębowe, mech torfowiec (Sphagnum sp.).
Odradzam używania żwiru o ostrych krawędziach, ze względu na możliwość poobcierania odwłoka pająka. Piasek zbytnio gromadzi wodę, sprawdza się jako dodatek do innych rodzajów podłoża. Kompost także się nie nadaje ponieważ umożliwia rozwój pasożytów i innych organizmów. Dodatkowo te podłoża uniemożliwiają wykopanie nory czy chociażby uformowanie w odpowiedni sposób.
Ziemia ogrodowa nie jest zalecana ze względu na możliwą obecność pestycydów czy innych trujących substancji.
Warstwa podłoża o wysokości 5 cm jest wystarczająca aby wspomagać utrzymywanie wysokiej wilgotności. W przypadku ptaszników głęboko kopiących należy zapewnić im grubszą warstwę, zależnie od wymagań a także możliwości 'lokalowych’.
Wilgotność
O tym, że woda jest najważniejsza Woda jest najważniejszym czynnikiem w życiu ptaszników. Ciało pająków to 'układ hydrauliczny’, poruszany poprzez zmianę ciśnienia płynów w ustroju. Woda jest niezbędna do życia i poruszania się. Odpowiednia wilgotność niezbędna jest także do prawidłowego przebiegu procesu zrzucania wylinki.
Większość ptaszników pochodzi z rejonów tropikalnych, gdzie panuje wysoka wilgotność względna. Gatunki żyjące na suchych terenach, takich jak sawanny i pustynie, spędzają większość życia w swoich kryjówkach, gdzie panuje niższa temperatura i większa wilgotność niż na zewnątrz.
Muszą mieć zapewnioną wodę do picia, o czym przeczytasz także w rozdziale Żywienie.
Gatunki pustynne tolerują wilgotność na poziomie 40-50% a nawet niższą. Gatunki stepowe lub górskie 50-60%. Te pochodzące z tropikalnych lasów deszczowych wymagają wyższej wilgotności, od 80 do nawet 100%. Jednak dla większości komfortowa jest wilgotność względna na poziomie 60-80%.
Niektóre źródła podają zawyżone wartości wilgotności jako wymagane dla większości gatunków. Pamiętaj że im wyższa wilgotność, tym łatwiej o pleśń i inne infekcje a także inwazję roztoczy. Wysoka wilgotność jest wymagana gdy pająk jest odwodniony i jest w trakcie rekonwalescencji, gdy szykuje się do wylinki oraz dla gatunków rzeczywiście żyjących w takich warunkach. Gatunki z tropikalnych lasów deszczowych są bardzo wrażliwe na przesuszenie. Staraj się więc utrzymywać dla nich wilgotność na poziomie co najmniej 70%.
Jeśli w terrarium pająk ma kryjówkę to możesz wilgotność utrzymywać na troszkę niższym poziomie niż jest zalecane, a to z powodu że wewnątrz kryjówki panuje trochę wyższa wilgotność niż na zewnątrz.
Utrzymywać odpowiednią wilgotność można na kilka sposobów. Każdy z nich jest dobry, jednak w praktyce najlepiej sprawdza się kompilacja ich wszystkich. Oto one :
– Wilgotne podłoże.
Przede wszystkim podłoże powinno być WILGOTNE a NIE MOKRE! Najlepiej gdy jego jedna część jest wilgotna a inna bardziej sucha, pająk ma wtedy możliwość wyboru, który fragment mu bardziej odpowiada w danym momencie. Co pewien czas należy odnawiać wilgotność podłoża, gdyż ma ono tendencję do wysychania.
– Pojemnik z wodą.
Pojemnik na wodę, służy przede wszystkim jako pojnik ale także znacznie pomaga w utrzymaniu odpowiedniej wilgotności. Więcej na jego temat znajdziesz w sekcji Wyposażenie.
– Spryskiwanie.
Aby podwyższyć wilgotność można spryskiwać wnętrze terrarium wodą. Spryskując sieci pająków dostarczamy im także wody do picia. Jest to także wymagane gdy w terrarium są żywe rośliny. Dobrze jest używać wody destylowanej, ponieważ po 'kranówce’ może tworzyć się powłoka minerałów na spryskiwanych powierzchniach.
Kondensacja pary wodnej na ściankach terrarium jest oznaką niewystarczającej wentylacji. Należy wtedy zwiększyć powierzchnię wentylacji (otwory wentylacyjne w ściankach i suficie terrarium). Jeśli to nie jest możliwe, można zmniejszyć szerokość pojemnika na wodę (przez co zmniejszy się intensywność parowania) oraz zastąpić część mokrego podłoża suchym. Należy przy tym pamiętać aby utrzymać wilgotność na odpowiednim poziomie. Ostatecznie można zwiększyć przepływ powietrza przez terrarium wykorzystując malutki wentylatorek, np. od procesora komputerowego, przyłożony do otworu wentylacyjnego.
Jeśli pomimo pojemnika z wodą, bądź częstego spryskiwania wodą, powietrze w terrarium jest niewystarczająco wilgotne a podłoże szybko przesycha należy zmniejszyć powierzchnię wentylacji. W tym celu można zasłonić folią część otworu(ów) i przykleić jej brzegi taśmą klejącą w ten sposób uszczelniając. Można także, zwiększyć szerokość pojemnika na wodę lub częściej i bardziej obficie spryskiwać terrarium.
Użytecznym przyrządem jest higrometr – wskazuje on jaka jest wilgotność w terrarium. Wystarczy jeden na kilka pojemników, gdyż można zaobserwować jaka wilgotność jest w danych warunkach panujących w terrarium, a później kontrolować ją 'na oko’.
Słów kilka o temperaturze i oświetleniu Optymalna temperatura dla większości gatunków to 22-26°C, jednak należy zwracać uwagę na wymagania danego gatunku. Niektóre gatunki preferują wyższe temperatury, około 28-30°C (Poecilotheria rufilata, Brachypelma smithi) natomiast inne wymagają niższych, nawet rzędu 18-20°C (Theraphosa blondi, Megaphobema mesomelas).
W nocy temperatura powinna trochę spadać, np. o 2°C.
Gatunki zamieszkujące cieplejsze, tropikalne obszary nie powinny być trzymane w temperaturach znacznie niższych niż 20°C gdyż grozi im śmierć (np. Avicularie). Ptaszniki pochodzące z miejsc o bardziej umiarkowanym klimacie tolerują nocne spadki temperatury nawet do 16°C lub niżej, bez żadnych negatywnych skutków, jednak w dzień temperatura powinna być podwyższana. W temperaturach rzędu 35-40°C ptaszniki najprawdopodobniej zginą z powodu odwodnienia. Nie przeżyją także niskich temperatur, bliskich 0°C (chociaż są raporty o Poecilotheriach widzianych w górach na pokrywie śnieżnej).
W wysokich temperaturach ptaszniki jedzą więcej a co za tym idzie rosną szybciej niż ich rodzeństwo trzymane w bardziej umiarkowanych temperaturach. Nie ma jednak nic za darmo, ceną jaką płacą tak trzymane ptaszniki jest ich krótsze życie. Konsekwentnie, w niższych temperaturach metabolizm ptaszników jest wolniejszy niż zazwyczaj, przyjmują one mniej pokarmu i o wiele rzadziej, jednak powinny mieć ciągły dostęp do wody pitnej.
Odrębnym zagadnieniem jest oświetlenie. Jak już było wspomniane, ptaszniki unikają jasnego światła. Z tego powodu nie ma potrzeby stosowania dodatkowego oświetlenia w terrarium. Wyjątkiem jest sytuacja gdy w terrarium z pająkiem rosną żywe rośliny, które wymagają oświetlenia do prawidłowego życia. Do tego celu nie nadają się zwykłe żarówki, gdyż emitują bardzo duże ilości ciepła oraz silnie wysuszają powietrze, szczególnie gdy są zamontowane wewnątrz terrarium. Do oświetlenia proponuję użyć świetlówki, najlepiej umieszczonej nad terrarium. Pamiętaj również o tym, że roślinom wystarczy kilka godzin takiego doświetlania, więc świetlówka nie musi być włączona przez cały dzień.
Za wszelką cenę unikaj oświetlania terrarium promieniami słonecznymi. Pająk wystawiony na ich działanie w bardzo krótkim czasie ulegnie przegrzaniu, a przez to odwodnieniu, co spowoduje jego wysuszenie i w rezultacie śmierć. Nawet jeśli słońce nie oświetla bezpośrednio pająka a tylko jego terrarium to i tak jest on zagrożony. Zwróć uwagę czy promienie słońca wraz z cyklem pór roku nie zmienią kąta padania tak że oświetlą terrarium, które dotychczas stało w cieniu.
Jeżeli w pomieszczeniu gdzie są pająki panuje niższa temperatura od wymaganej należy dogrzewać terraria. W tym celu stosowany jest szereg różnych metod, nie wszystkie jednak są dobre. Alternatywą dogrzewania pojedynczych pojemników jest ustawienie ich w jednym miejscu (np. półka w regale) i ogrzewanie całości.
Zdecydowanie odradzam dogrzewanie przy użyciu żarówki, nawet o małej mocy. Powodem jest emitowane światło oraz intensywne wysuszanie powietrza. Powietrze wysuszają także kamienie grzejne, a prawdę mówiąc każde źródło ciepła znajdujące się wewnątrz terrarium (tyle że nie aż w tak dużym stopniu). Jeśli nie masz innej możliwości poza żarówką, pod żadnym pozorem nie umieszczaj jej wewnątrz terrarium. Najlepiej ogrzewać sufit bądź jedną ze ścian terrarium, jednocześnie zasłaniając światło aby nie stresowało ptasznika. Pamiętaj też o kontrolowaniu wilgotności aby była na odpowiednim poziomie.
Dobrze sprawdzają się kable i maty grzejne. Wbrew niektórym źródłom pod żadnym pozorem NIE umieszczaj ich POD DNEM TERRARIUM! Naturalnym odruchem pająka chroniącego się przed nadmiernym ciepłem jest próba schowania się do kryjówki lub pod powierzchnię ziemi (mam na myśli pająki naziemne). Nie trzeba chyba nikomu tłumaczyć że w ten sposób zbliżają się do źródła ciepła. Jeśli już chcesz koniecznie umieścić je pod dnem to zrób to tak aby nie zająć więcej niż 1/3 powierzchni dna. Bezpieczniej jest zainstalować kabel czy matę na tylniej bądź bocznej ścianie terrarium.
Niezależnie od tego w jaki sposób ogrzewasz terrarium, dla bezpieczeństwa dobrze jest używać termoregulatora, do którego podłączone są urządzenia grzejne. Pozwoli to uniknąć przykrych w skutkach niespodzianek oraz utrzymywać temperaturę na pewnym zadanym poziomie. Oprócz termoregulatora dobrze jest używać termometru w celu kontroli temperatury w różnych miejscach terrarium. Pomiar temperatury powinien być dokonywany szczególnie jeśli przenosisz pająka do nowego terrarium lub przestawiasz terrarium w nowe miejsce.
Wyposażenie
Obowiązkowym wyposażeniem terrarium z podrośniętymi ptasznikami jest pojemnik na wodę, którego będą używały jako wodopoju (mniejsze ptaszniki piją wodę z kropel jakie powstają ze spryskiwania terrarium). Czasem z różnych powodów całe wchodzą do wody. Pojemnik pomaga także w utrzymaniu wyższej wilgotności powietrza. Powinien być takiej szerokości by pająk mógł pić, czyli zanurzyć w wodzie przednią część głowotułowia. Pojemnik musi być na tyle głęboki, aby nie wyparowywała cała woda zanim pająk ją znajdzie lub w ogóle zechce mu się pić. Musi być jednocześnie na tyle płytki aby pająk chodząc, miał szansę dotknąć nogami lub pedipalpami powierzchni wody, inaczej nigdy jej nie znajdzie. Trochę głębszy pojemnik można wcisnąć w podłoże aby obniżyć jego krawędź.
Na poidełko najlepiej nadaje się szklany, ceramiczny lub plastikowy pojemnik, chociaż tworząca się na metalowych rdza zdaje się nie przeszkadzać ptasznikom. Spodek pod szklankę, pokrywka od słoika czy inne płytkie pojemniki nie spełnią swojego zadania, woda zbyt szybko z nich wyparowuje.
Aby ograniczyć możliwość utonięcia owadów karmowych, stosuje się kawałek kory lub innego materiału, np. kamienia, włożony do wody, jednym końcem wystający nad krawędź pojemnika. Owady, które wpadną do wody, będą miały możliwość wyjścia na taki pomost. Pomoże on także wyjść ptasznikowi jeśli ten wpadnie do poidełka.
Ptasznikom nie zagraża utonięcie w poidełku, nie lubią być mokre a w przypadku wpadnięcia także nie ma się czego obawiać, są doskonałymi pływakami. Z tego powodu, gdy powietrze otoczenia jest suche i gorące lub gdy planujesz dłuższy wyjazd, powinieneś zastosować duży, szeroki pojemnik (oczywiście w miarę dostępności miejsca w terrarium), po to aby pająk miał wodę do picia oraz aby utrzymać wilgotność na odpowiednim poziomie. W terrarium z gatunkiem nadrzewnym można zastosować bardzo szeroki pojemnik na wodę, nawet na całą podstawę terrarium.
Ptaszniki potrzebują miejsca gdzie mogą się schronić kiedy są wystraszone, przed nadmiernym światłem, niektóre by zrzucić wylinkę czy po prostu gdy mają na to ochotę. Często wejścia do takiej kryjówki są całkowicie zamykane przez pająka przy użyciu nici pajęczej. Dzieje się tak gdy jest zbyt niska wilgotność, pająk jest w trakcie samowolnej głodówki, zrzuca wylinkę lub opiekuje się kokonem. Kiedy potrzebuje wyjść, np. aby się napić , rozrywa zasłonę po powrocie znów ją odnawiając.
Ptasznikom naziemnym za kryjówkę może służyć położony na podłożu kawałek wygiętej kory czy skorupy z orzecha kokosowego, gliniana doniczka przecięta na pół czy jakiś inny przedmiot. Często gotowa kryjówka nie jest akceptowana przez pająka. Przearanżowuje on swoje otoczenie do indywidualnych potrzeb. Gatunki kopiące norki potrzebują odpowiednio grubej warstwy odpowiedniego podłoża aby zbudować bezpieczne schronienie. Niektóre gatunki zaczynają kopać własne norki dopiero wtedy gdy czują się bezpiecznie. Dlatego należy umieścić w terrarium element pod którym może schować się taki pająk (np. wspomniana kora) i dopiero pod taką kryjówką zacznie budować własną norkę.
Ptaszniki nadrzewne swoje kryjówki przędą jako sieciowe tuby i tunele, często maskują je przylepiając do nich podłoże czy inne elementy. Zazwyczaj budowane są one pod sufitem terrarium, w jego narożnikach, na elementach dekoracji. Jednak Psalmopoeusy często budują je tuż nad podłożem, a młodziutkie Poecilotherie w podłożu. Aby ułatwić budowę takich konstrukcji można użyć kawałka kory, kawałka gałęzi, lub innego przedmiotu. Aby zabezpieczyć pająka przed ewentualnymi obrażeniami doznanymi od przesuwających się przedmiotów należy je przykleić do ścianki terrarium używając np. silikonu do akwariów (dobrze wywietrz konstrukcję aż do pozbycia się zapachu octu), jeśli zaś są odpowiednio dopasowane to można je umieścić tak aby nie było luzów.
Kryjówki może nie być w małym terrarium, które stoi w miejscu gdzie pająk nie jest ciągle niepokojony. Jak było już nadmienione wcześniej, w takim terrarium czuje się jak w kryjówce, więc nie ma potrzeby znajdowania kolejnej.
Dekoracje
Dekoracje niewątpliwie zwiększają walory estetyczne terrarium, jednak służy to tylko człowiekowi, pająki zdają się nie przejmować ich brakiem. Dekoracje muszą być odporne na wilgoć i być łatwe w czyszczeniu. Ze względu na bezpieczeństwo pająka unikaj ostrych i szpiczastych przedmiotów.
Jako dekoracji można użyć płatów kory, kawałków drewna czy ciekawie ukształtowanych korzeni, kamieni, sztucznych lub żywych roślin. To w jaki sposób połączysz poszczególne elementy w całość zależy jedynie od twojego poczucia estetyki oraz inwencji twórczej i umiejętności.
Jeśli chcesz ciągle obserwować ptasznika oraz pokazywać innym, lub trzymasz go jako zwierzątko domowe (czyli tzw. pet’a) i chcesz go brać do ręki, to im więcej zakamarków do schowania mu dostarczysz tym mniejsza szansa że w ogóle będzie widoczny. Takie miejsca mogą być także wykorzystywane jako kryjówka przez potencjalny pokarm pająka, co utrudnia karmienie i stwarza pewne zagrożenia (więcej o tym w rozdziale Żywienie).
Jeśli budujesz z kamieni coś w stylu groty lub opierasz kilka elementów o siebie, pamiętaj aby skleić poszczególne elementy ze sobą jakimś nietoksycznym spoiwem, np. silikonem do akwariów, żywicą lub naturalnym klejem. Ptaszniki często zmieniają swoje otoczenie, kopią norki, przenoszą podłoże i mogą naruszyć taką dekorację, narażając się na zgniecenie lub uwięzienie w pułapce.
Opracowanie Paweł W.
Liczba wyświetleń: 7