Cyriopagopus paganus

Cyriopagopus paganus (Simon, 1887)
W poszukiwaniu gatunku widma…

Abstrakt
Cyriopagopus paganus to prawidłowa i wciąż obowiązująca nazwa ptasznika pochodzącego z Birmy, którego to w hobby nie mamy, albo przynajmniej nie jesteśmy tego świadomi. Jest szansa, że też nigdy nie dowiemy się czym C. paganus naprawdę był – jako że holotyp najprawdopodobniej zaginął, a sama deskrypcja jest zbyt ogólnikowa by być pomocna przy identyfikacji.
Haplopelma longipes to z kolei ptasznik pochodzący z Tajlandii/Kambodży i opisany w 2005 roku przez duet von Wirth & Striffler (wcześniejsza nazwa robocza Haplopelma sp. “longipedum”). H. longipes to wciąż jedyna prawidłowa i obowiązująca nazwa dla tego gatunku, a nie młodszy synonim Cyriopagopus paganus!

Słowa kluczowe:
Cyriopagopus paganus vs Haplopelma longipes, Haplopelma sp. “Vietnam”

Cyriopagopus paganus jest gatunkiem ptasznika, który nigdy dotąd nie pojawił się w hobby. Jedyny znany przedstawiciel tego gatunku, w postaci holotypu Cyriopagopus paganus został zbadany przez niewiele osób i zdaje się być na tę chwilę niemożliwy do odnalezienia. Została po nim jedynie dosyć ogólnikowa oryginalna deskrypcja, której nie sposób użyć w celu dokonania jednoznacznej identyfikacji.

Cyriopagopus paganus tak naprawdę jest. Nie ma też więc najmniejszych podstaw by tej nazwy używać w odniesieniu do jakichkolwiek ptaszników obecnych w hobby i handlu.

O gatunku tym wiemy bowiem niewiele więcej ponad to, iż najprawdopodobniej jest to pająk należący do rodziny Ornithoctoninae i pochodzący z Birmy (Tavoy, Egaya)…

Powodem, dla którego nazwa ta pojawiła się w hobby, był zwykły chwyt marketingowy. Polegał on na wprowadzeniu nowej, chwytliwej nazwy, dla “szarych” przedstawicieli rodzaju Haplopelma, które importowane były w dużych ilościach z terenów Wietnamu, Kambodży oraz Tajlandii, a które to nie sprzedawały się zbyt dobrze. Najczęściej jako Cyriopagopus paganus w sprzedaży pojawiały się więc (i pojawiają do dnia dzisiejszego!) Haplopelma longipes (przed pojawieniem się deskrypcji, znane jako Haplopelma sp. “longipedum”) oraz Haplopelma sp. “Vietnam” (wciąż kwestią sporną jest fakt, czy jest to forma H.minax czy też oddzielny gatunek).

Wyżej wymienione gatunki należące do rodzaju Haplopelma nie mają więc, na chwilę obecną, wiele wspólnego z Cyriopagopus paganus (oprócz tego, że należą do tej samej rodziny…). W szczególności nazwy Haplopelma longipes oraz Cyriopagopus paganus nie są synonimami i nie powinny być używane zamiennie!

Istnieje pewne małe prawdopodobieństwo, że holotyp Cyriopagopus paganus jest jednak dostępny w Indiach, gdzie też śledząc jego historię, powinien znajdować się jako muzealny depozyt. Trwają jego (a raczej jej, z racji tego iż jedyny znany nauce osobnik tego gatunku, to samica) poszukiwania, jako że jest on konieczny do przeprowadzenia pełnej rewizji całej rodziny Ornithoctoninae przez duet Volker von Wirth i Boris Striffler. Do czasu aż coś się w tej kwestii zmieni i nie pojawi się redeskrypcja, nazwa Cyriopagopus paganus nie powinna być używana w odniesieniu do jakiegokolwiek okazu ptasznika, mimo iż jest to prawidłowa i wciąż w pełni obowiązująca nazwa gatunkowa.

Tomasz Drożdzal

Literatura:

Søren Rafn (2006). C. paganus or H. minax ???? Tarantula Questions & Discussions forum on Arachnoboards.
GALLON, R. & R. GABRIEL. (2006). Breeding and maintaining Cyriopagopus species in captivity. Journal of the British Tarantula Society 22(1): 16-30
VON WIRTH, V. & B.F. STRIFFLER. (2005). Neue Erkennstisse zur Vogelspinnen – Unterfamilie Ornithoctoninae, mit Beschreibung von Ornithoctonus aureotibialis sp. n. und Haplopelma longipes sp. n. (Araneae, Theraphosidae). Arthropoda 13(2): 2-27.
GRAVELY, F.H. (1935). The male of Ornithoctonus minax Thorell. Records of the Indian Museum Calcutta 37(2): 211-212.
SIMON, E. (1887i). Etude sur les arachnides de l’Asie méridionale faisant partie des collections de l’Indiam Museum (Calcutta). I. Arachnides reculeeis ŕ Tavoy (Tenasserim) par Moti Ram. J. asiat. Soc. Bengal 56: 101-117.