Zagrożenia pająków
Zagrożenia pająków
www.findaspider.org.au
Artykuł ten analizuje wiele powszechnych zagrożeń, którym muszą stawić czoła pająki w ich naturalnym środowisku, jak również zagrożenia jakim są one same dla innych zwierząt.
Choć pająków boi się bardzo wielu ludzi, normalnie ich łupem są znacznie mniejsze stworzenia, a niektóre z nich żerują również na pająkach. Ten tekst analizuje wykorzystanie jadu pająków do unieruchomienia zdobyczy i sposobów na ochronę przed drapieżnikami oraz innymi zagrożeniami środowiskowymi. Dla ułatwienia, wszystkie uwagi dotyczące składników jadu australijskich pająków, które są uznawane za niebezpieczne dla ludzi, zostały umieszczone w oddzielnym artykule: Pajęczy jad.
Jakie są główne zagrożenia, z jakimi muszą się zmagać australijskie pająki?
Chociaż wielu ludzi uważa za niebezpieczne wszystkie pająki i zabija je bez uwzględnienia°Ca zagrożenia, które w rzeczywistości prezentuje każdy gatunek, prawda jest taka, że większość pająków jest niebezpiecznych dla owadów i innych pająków, ale praktycznie nieszkodliwych dla dużych zwierząt. W istocie, pająki to stosunkowo delikatne istoty i muszą znaleźć sposób, aby przeżyć szereg zagrożeń, z którymi będą miały do czynienia od czasu do czasu.
Oto obszerna, ale nie wyczerpująca tematu, lista zagrożeń:
1. Przesuszenia.
Różne rodzaje pająków różnią się znacznie w kwestii tolerancji środowiska suchego. Ogólnie, pająki z infrarzędu Megalomorphae potrzebują siedliska, w którym wilgotność jest stosunkowo wysoka. Dlatego większość swojego życia spędzają w kryjówkach, a wychodzą dopiero wieczorem, zwłaszcza gdy pada deszcz. Z drugiej strony, kilka gatunków z tego samego infrarzędu, łącznie z rodziną Hexathelidae (funnel-webs) i także Homogona pulleinei mogą przeżyć tylko na deszczowych terenach, gdzie roczne opady są bardzo wysokie. Z kolei wiele australijskich trapdoorów i ptaszników można znaleźć tylko na śródlądowych obszarach półpustynnych. Araneomorphae są generalnie lepiej przystosowane do siedlisk, które są podatne na wysychanie, ale i nawet te pająki mają tendencję do unikania ekspozycji na silne światło słoneczne i suche prądy powietrzne. Ponieważ pająki niemal całkowicie są zależne od wody otrzymanej ze swoich ofiar i własnych procesów metabolicznych, ich wzorce zachowań odzwierciedlają świadomość działania suchego środowiska i chęć uniknięcia zbytniego odwodnienia.
2. Ekstremalne temperatury.
Pająki są zimnokrwiste, a zatem są nieaktywne, gdy ich środowisko staje się bardzo zimne. Rzeczywiście, mróz jest śmiertelny dla pająków, ale większość gatunków zniknęło jeszcze zanim temperatura spadła tak bardzo. W Australii większość dorosłych pająków właściwych opuszcza swoje sieci podczas chłodniejszych dni z nadejściem zimy. Jednak, przynajmniej częściowo może to być powodowane tym, że nie są już w stanie chwytać owadów, którymi mogłyby się żywić lub złożyły już kokony i zwykle ich życie nie przekracza jednego roku. Nawet jeśli wiele z nowowyklutych jesienią pajączków padnie przez pogorszone warunki środowiskowe, to niektóre znajdą wystarczająco zabezpieczone siedlisko, by móc przetrwać zimę i cieszyć się spektakularnym wzrostem na wiosnę.
3. Głód.
Pająki nie muszą jeść codziennie, lecz będą powoli umierać z głodu jeśli nie znajdą pożywienia przez wiele tygodni. Zwykle nie jest to taki wielki problem dla długowiecznych Mygalomorphae i tych pająków właściwych (Araneomorphae), które skutecznie się hibernują podczas zimowych miesięcy. Lecz jest to bardzo realne zagrożenie dla gatunków narażonych na nieznalezienie żadnego pożywienia późną jesienią i wczesną wiosną. Podobnie na terenach, które dotyka susza, a populacje owadów będą uszczuplone – liczba pająków będzie zmniejszona, a pojedyncze osobniki będą wyglądać na niedożywione. Pająki niewiele mogą zrobić odnośnie kaprysów pogody, może za wyjątkiem prób rozmnożenia wtedy, gdy warunki środowiskowe wydają się sprzyjać przetrwaniu ich samych lub ich potomstwu.
4. Przypadkowe uszkodzenia mechaniczne.
Chociaż wielu ludzi obawia się perspektywy kontuzji spowodowanej przez pająka, rzeczywistość jest taka, że uszkodzenie pająka przez człowieka jest bardziej prawdopodobne niż odwrotnie. Ciała pająków są naprawdę dość delikatne, i choć jednocześnie mogą tolerować utratę odnóża lub dwóch, to przypadkowe uszkodzenie karapaksu czy miękkiego odwłoka, jest zazwyczaj śmiertelne. Tak więc, jeśli dwie gałęzie drzewa ocierają się o siebie podczas silnych wiatrów, a pająki (szczególnie duże osobniki) są między nimi – występuje ryzyko urazu. Z drugiej strony, spadek z dużej wysokości prawie nigdy nie jest szkodliwy, ponieważ pająk jest w stanie wytworzyć linię sieci tak szybko, że ląduje bardzo delikatnie. Każda taka nić działa jak spadochron lub pozostaje zaczepiona do miejsca, z którego pająk spada tak, że może on się wspiąć szybko z powrotem , jak tylko poczuje zagrożenie.
5. Ataki innych pająków.
Jak wspomniano w artykule Co jedzą pająki?, większość z nich woli samotne życie i będą atakować inne osobniki . Ofiarami mogą się stać nawet pająki tego samego gatunku, np. samce, które narażą się zbyt bliskim podejściem. W rzeczywistości istnieje wiele rodzajów, które świadomie żerują na innych pająkach.
6. Ataki roztoczy i pasożytów wewnętrznych.
Nie ma dowodów na to, że pająki są zagrożone zakaźnymi wirusami, choć ta możliwość nie została całkowicie wykluczona. Bardziej pewne jest, że niektóre pająki, a szczególnie te które zamieszkują ściółkę leśną lub kryjówki w ziemi, są narażone na ryzyko ataku ze strony pasożytów. Kilka gatunków os i much jest znanych z ataków na pająki – składają swoje jaja w ich ciałach lub kokonach. Kiedy larwy pasożytów się wylęgają, żywią się tkankami ofiar, które ostatecznie odnoszą śmiertelne obrażenia. Tak więc, jeśli zauważysz, ze odwłok pająka jest spuchnięty niesymetrycznie – prawdopodobnie powodem jest obecność pasożyta, który dorósł do stadium, gdzie zajmuje dużą część przestrzeni wewnątrz odwłoka. Mygalomorphae kopiące nory są przedmiotem ataku roztoczy, które penetrują ich oskórek, ale żywią się na jego powierzchni. Tym samym°Cowo osłabiają organizm i powodują utratę jego integralności.
7. Drapieżne osy.
W Australii występuje kilka gatunków os (niektóre z nich często określane są mianem szerszeni), które żerują na pająkach -paraliżują je swoim jadem, a następnie przechowują w swoich gniazdach, by stały się pokarmem dla larw os. Prawdopodobnie najbardziej znane są przykłady os z nadrodziny grzebacze (Sphecoidea): grzebacze szczerklinowate (Sphecidae) oraz grzebacze otrętwiaczowate (Crabronidae). Budują owalne gniazda z błota i wypełniają je pająkami, które są żywe, ale sparaliżowane. Po złożeniu przynajmniej jednego jajka w każdym gnieździe, osy zalepiają „budowle” i pozostawiają larwy aż do wylęgu. Te żywią się pająkami , a następnie jako dorosłe opuszczają gniazda. Osy te są zarówno silne oraz zręczne i zazwyczaj atakują pająki większe od nich samych.
8. Drapieżne kręgowce.
Podczas gdy pasożyty i pasożytnicze osy są znacznym zagrożeniem dla pająków, jeszcze większym niebezpieczeństwem dla tych pająków, które zdecydują się żyć w stosunkowo dostępnych/widocznych siedliskach, są ataki ze strony kręgowców. Te ostatnie obejmują wiele gatunków ptaków, ale również płazów, gadów takich jak małe jaszczurki i niektóre ssaki – zwłaszcza borsuki workowate, które prawdopodobnie mogą zjeść nawet pająka z rodziny Hexathelidae, bez ukąszenia. Można twierdzić, że pająki boją się drapieżności tych dużych zwierząt nawet bardziej niż ataku ze strony os czy innych małych drapieżników. Unikanie ataku ze strony kręgowców jest jednym z powodów dlaczego pająki są w większym stopniu aktywne w godzinach wieczornych, niż za dnia.
Jakie zmiany w wyglądzie lub zachowaniu umożliwiły pająkom radzenie sobie z tymi różnymi zagrożeniami?
Być może najbardziej powszechnym systemem obrony pająków, przed jakimkolwiek atakiem ze strony drapieżnika, jest doskonały kamuflaż. Wiele pająków dopasowuje swoje ubarwienie do koloru kory, liści lub kwiatów, w miejscu gdzie się zatrzymują. Jeśli mają dodatkowo teksturę na powierzchni ciała, mogą niemal „znikać”, gdy przestaną się poruszać. Tak więc, powszechną praktyką wśród pająków są krótkie zrywy i skoki, w przerwach podczas których zostają całkowicie nieruchome. Przydatny bywa kształt ciała, który czasami wygląda jak coś innego niż typowy pająk. Zatem pająki z rodzajów Tetragnatha i Miagrammopes przypominają gałęzie, jeden z gatunek z Carepalxis wygląda jak owoc eukaliptusa, gatunki z rodzaju Poltys są podobne do złamanych końców martwych gałęzi, a Celaenia excavata jest niczym odchody ptaków… Niektóre pająki mogą również przybrać wygląd, który zostanie uznany przez inne istoty za niebezpieczny, tak jak rodzaje Myrmarachne i Ligonipes imitujące mrówki. Araneus praesignis i Amyciaea albomaculata nie wyglądają zbyt niebezpiecznie, ale ubarwienie na tyle odwłoka przypominające duże oczy jest niepokojące dla potencjalnych drapieżników, które mogą myśleć, że pająk obserwuje ich każdy ruch.
Zachowanie w stylu „walcz lub uciekaj” jest również powszechnie stosowane u pająków. Wszystkie pająki z rodziny Hexathelidae „stawiają się” w formie postawy defensywnej, gdy coś się zbliży. Podobną formę praktykują trapdoor’y z rodzaju Euoplos z rodziny Idiopidae, choć nie posiadają tak silnego jadu na poparcie groźnej postawy. Nasosznikowate jak Pholcus phalangioides (nasosznik trzęś) po prostu trzęsą swoją siecią, gdy zostaną zaatakowane, prawdopodobnie chcąc przestraszyć lub przynajmniej zmylić drapieżnika. Jednak znacznie częściej odpowiedzią na atak drapieżnika jest po prostu ucieczka do kryjówki. Duże „tkacze” jak rodzaje Eriophora i Nephila, gdy są zagrożone, biegną po sieci do punktu, który będzie zbyt wysoki, aby drapieżnik je schwytał. Sparassidae zazwyczaj tylko skaczą z pnia drzewa lub podobnego miejsca, znikając w ściółce lub roślinności poniżej. Skoki są szczególnie prawdopodobne w przypadku gatunków, które są w stanie szybko wyprodukować pajęczynę „asekuracyjną”, po której może się wspiąć gdy niebezpieczeństwo już minęło. Wiele innych, mniejszych gatunków pająków może się po prostu schować w najbliższej szczelinie w nadziei, że drapieżnik nie będzie tam szukał.
Oczywiście większość pająków posiada jakąś własną aktywną linię obrony. Większość posiada jady, które są skuteczne wobec owadów i innych pająków, nawet jeśli są niemal nieszkodliwe dla ludzi i kąsają tylko jeśli są do tego zmuszone. Charakter i skuteczność różnych jadów są rozważane w tym artykule: Pajęczy jad
Article has been written with permission from Ron Atkinson, www.findaspider.org.au
All photos are copyrighted to www.findaspider.org.au
Tłumaczenie: Obli
Tekst pochodzi z arachnea.org. Więcej informacji w stopce.
Liczba wyświetleń: 9